भारतका कारण महाकाली नदीको तुइन बिस्थापनमा ढिलाई

काठमाडौं, ३० असोज 

महाकाली नदीमाथीको ९ वटा तुइन बिस्थापन गरि झोलुङ्गे पूल निर्माण गर्न भारतका कारण ढिलाई भएको छ । सस्पेन्सन ब्रीज डिभिजनका अनुसार भारतको स्थानीय प्रशासनले सरकारको अनुमति लिनु पर्ने बताए पछि ठेक्का लागिसकेका पूल आयोजनाहरू रोकिएको छ । 

डिभिजनका योजना प्रमुख कुमार थापाका अनुसार भारतीय पक्ष पूल निर्माण गर्न सकरात्मक देखिए पनि थप अध्ययन र स्वकृति लिनु पर्ने बताए पछि रोकिएको हो । “महाकाली नदीमाथीका तुइनहरू बिस्थापन गरि पूल निर्माण गर्न परराष्ट्र मन्त्रालयमार्फत भारतीय दुतावासलाई पत्रचार गरेका थियौं । त्यसबेला सकरात्मक जवाफ पाएका थियौं,” थापाले भने, “अहिले स्थानीय प्रशासनले सरकारबाट अनुमति लिनु पर्छ भने पछि ठेक्का लागिसकेका आयोजना रोकिएको छ । अब दुबै देशका स्थानीय प्रशासनबीच छलफल हुनेछ ।”

नेपालका तर्फबाट दार्चुलाका सीडीओ र भारतका तर्फबाट धारचुला जिल्ला प्रमुखबीच छलफल हुनेछ । दार्चुलामा महाकाली नदीमाथी कालागड, बडुगाउँ, बाकु, लाली, बसेडी, मल, तिकरम र बरतीमा पुराना तुइन छन् । यसैगरि बैतडीको पञ्चेश्वरमा पनि तुइन छ । 

थापाका अनुसार देशभर रहेका १ सय ७१ तुइनमध्ये अहिलेसम्म ८ वटा बिस्थापित भएको छ । बिस्थापन भएर पूल निर्माण भएका ठाउँहरूमा ललितपूरको सुवानीबेंसी, गोरखाको जलबिरे, जाजरकोटको भानेबगर, दार्चुलाको जैलजिवी, सुर्खेतको ठोटेचिप्ले र रैकार, दैलेखको भानेकोट र असराघाटको तुइन बिस्थापन भइसकेका छन् । 

केपी ओली नेतृत्वको मन्त्रीपरिषद्को पहिलो बैठकले गत बर्षको असोजमा २ बर्षभित्र सबै तुइन बिस्थापन गर्ने घोषणा गरेको थियो । सबैभन्दा पहिला ललितपूरको सुवानीवेंशीमा तुइन बिस्थापन भएको र नयाँ पुल निर्माणको उद्घाटन ओलीले नै गरेको थियो । 

तुइन भएका स्थानमध्ये ५२ वटा झोलुङ्गे पूलको निर्माणाधीन छन् भने २३ वटाको टेन्डर मूल्यांकन भइरहेको छ । यसैगरि १२० मीटरभन्दा कम लम्बाईका ५६ वटा झोलुङ्गे पूल जिल्ला प्राविधिक कार्यालयहरूले निर्माण गरिरहेका छन् । 

यसैगरि सुर्खेतको कुटाघाट र गल्फघाटको तुइनमा मल्टीस्पान पूल निर्माण गरिने उनले बताए । यसैगरि सुर्खेत र कैलाली जोड्ने बुगाडघाटमा पनि मल्टीस्पान पूल निर्माण गरिनेछ । तुइन भए पनि सम्भाव्यता नभएको ठाउँको संख्या २३ छ । 

“२७१ मध्ये २३ ठाउँमा तुइन नजिकै कतै मोटेरेबल पूल, कतै झोलुङ्गेपूल निर्माण भइसकेका छन् । कतै प्रयोग नभएका छन्,” उनले भने, “जग्गा विवाद, प्राविधिक जनशक्तिको अभाव भएन भने अर्को बर्षको असोजभित्र देश तुइनमुक्त हुनेछन् ।”